کد مطلب:141824 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:163
خطبه بریر در روز عاشورا
صبح عاشورا پس از خطبه زهیر، امام حسین علیه السلام به بریر اجازه خطابه دادند. [1] او در حالی كه به سپاه «ابن سعد» نزدیك می شد، سخن را این گونه آغاز كرد: «ای مردم! خداوند، محمد صلی الله علیه و آله و سلم را مژده دهنده و بیم دهنده و دعوت كننده به سوی خدای تعالی و چراغی روشنگر در میان ما قرار داد. این آب فرات كه نوشیدن آن بر حیوانات مباح است، چرا بر فرزند دخت پیامبر منع شده؟ آیا مزد رسالت محمد، این است؟» [2] این گفتار او اشاره به آیه ای از قرآن است كه مودت به اهل البیت مزد رسالت دانسته شده است.
در پاسخ او گفتند: «ای بریر! زیاد حرف می زنی! به خدا سوگند كه حسین باید تشنه باشد، همان گونه كه كسانی قبل از او تشنه كام بودند».
بریر اضافه كرد: «اینك بار گران محمد صلی الله علیه و آله بر دوش شما قرار گرفته، [3] در حالی كه اینها فرزندان، خاندان، حرم و دختران او هستند، پس بگویید قصد دارید با آنها چه كنید؟» گفتند: «می خواهیم امیر، عبیدالله ابن زیاد، بر حسین و خاندانش تسلط یابد و هر چه او خواست انجام شود».
بریر گفت: «آیا نمی پذیرید كه حسین و خاندانش به محلی كه از آنجا آمده اند بازگردند؟ ای وای بر شما اهل كوفه! آیا نامه هایی را كه روانه كردید و عهد و پیمان هایی كه بستید و خدا را شاهد گرفتید، فراموش كرده اید؟ وای بر شما، آیا اهل بیت پیامبرتان را دعوت كرده اید، در حالی كه می پنداشتید جانتان را بهر آنها خواهید داد، ولی هنگامی كه آنها رو به شما آمدند آنها را تسلیم ابن زیاد ساختید و از آب فرات منعشان كردید؟ با فرزندان پیامبرتان پس از او چه بد برخورد كردید. شما را چه شده است؟» خدا در قیامت
شما را سیراب نگرداند، شما بد امتی هستید».
از میان لشكر دشمن كسانی گفتند: «ای فلان! ما نمی فهمیم تو چه می گویی».
بریر در پاسخ گفت: «سپاس خدای را كه بینش مرا بیش از شما قرار داد. پروردگارا! من از رفتار این قوم بیزارم، تو خود تیرهایی در بین آنها بیفكن كه تو را در حالی كه تو از آنها غضبناك باشی ملاقات كنند».
سرانجام آن گروه بریر را تیرباران كردند و او مجبور به عقب نشینی شد. [4] .
درسی كه می توان گرفت: در سخنان بریر خطاب به دشمن به نكاتی می توان اشاره كرد:
1. امام و یاران آن حضرت، هرگز از خیرخواهی مسلمان نماها قدمی عقب نشینی نكرده اند؛
2. بریر خداپرست است؛
3. او به رسول خدا ایمان دارد؛
4. مزد رسالت محمد صلی الله علیه و آله را كه محبت و مودت به اهل بیت رسول الله است، ادا كرده است؛
5. وصیت پیامبر كه فرمود: من در میان شما دو چیز گرانمایه و پرارزش (قرآن و عترت) را می گذارم، مورد توجه قرار داده است؛ سخن پیامبر درباره اهل بیت علیهم السلام مورد اتفاق همه علمای شیعه و سنی است. گفتار پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم این است: «انی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی ما ان تمسكتم بهما لن تضلوا ابدا لن یفترقا حتی یردا علی الحوض؛ من می روم و در میان شما دو چیز گرانمایه می گذارم، كه قرآن و عترت من است.
زمانی كه به این دو چنگ زنید هرگز گمراه نمی شوید، این دو هرگز از هم جدا نمی شوند تا كه در حوض كوثر به من ملحق شوند».
6. به مردم راه حل مناسب داده كه اگر از عهد خود پشیمانید، بگذارید امام برگردد؛
7. آنها را به عنوان انسان متوجه عهد و وفای پیشین خود كرده است.
و اما برخورد دشمن با بریر چگونه بود:
1. تو زیاد سخن می گویی!
2. حسین باید تشنه بماند، چون قبل از او كسانی تشنه بودند!
3. خواست ما خواست ابن زیاد است!
4. نمی فهمیم كه تو چه می گویی!
5. دست آخر انسانهای بی منطق او را تیرباران می كنند؛ یعنی از زور در برابر منطق بهره می گیرند.
در پاسخ او گفتند: «ای بریر! زیاد حرف می زنی! به خدا سوگند كه حسین باید تشنه باشد، همان گونه كه كسانی قبل از او تشنه كام بودند».
بریر اضافه كرد: «اینك بار گران محمد صلی الله علیه و آله بر دوش شما قرار گرفته، [3] در حالی كه اینها فرزندان، خاندان، حرم و دختران او هستند، پس بگویید قصد دارید با آنها چه كنید؟» گفتند: «می خواهیم امیر، عبیدالله ابن زیاد، بر حسین و خاندانش تسلط یابد و هر چه او خواست انجام شود».
بریر گفت: «آیا نمی پذیرید كه حسین و خاندانش به محلی كه از آنجا آمده اند بازگردند؟ ای وای بر شما اهل كوفه! آیا نامه هایی را كه روانه كردید و عهد و پیمان هایی كه بستید و خدا را شاهد گرفتید، فراموش كرده اید؟ وای بر شما، آیا اهل بیت پیامبرتان را دعوت كرده اید، در حالی كه می پنداشتید جانتان را بهر آنها خواهید داد، ولی هنگامی كه آنها رو به شما آمدند آنها را تسلیم ابن زیاد ساختید و از آب فرات منعشان كردید؟ با فرزندان پیامبرتان پس از او چه بد برخورد كردید. شما را چه شده است؟» خدا در قیامت
شما را سیراب نگرداند، شما بد امتی هستید».
از میان لشكر دشمن كسانی گفتند: «ای فلان! ما نمی فهمیم تو چه می گویی».
بریر در پاسخ گفت: «سپاس خدای را كه بینش مرا بیش از شما قرار داد. پروردگارا! من از رفتار این قوم بیزارم، تو خود تیرهایی در بین آنها بیفكن كه تو را در حالی كه تو از آنها غضبناك باشی ملاقات كنند».
سرانجام آن گروه بریر را تیرباران كردند و او مجبور به عقب نشینی شد. [4] .
درسی كه می توان گرفت: در سخنان بریر خطاب به دشمن به نكاتی می توان اشاره كرد:
1. امام و یاران آن حضرت، هرگز از خیرخواهی مسلمان نماها قدمی عقب نشینی نكرده اند؛
2. بریر خداپرست است؛
3. او به رسول خدا ایمان دارد؛
4. مزد رسالت محمد صلی الله علیه و آله را كه محبت و مودت به اهل بیت رسول الله است، ادا كرده است؛
5. وصیت پیامبر كه فرمود: من در میان شما دو چیز گرانمایه و پرارزش (قرآن و عترت) را می گذارم، مورد توجه قرار داده است؛ سخن پیامبر درباره اهل بیت علیهم السلام مورد اتفاق همه علمای شیعه و سنی است. گفتار پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم این است: «انی تارك فیكم الثقلین كتاب الله و عترتی ما ان تمسكتم بهما لن تضلوا ابدا لن یفترقا حتی یردا علی الحوض؛ من می روم و در میان شما دو چیز گرانمایه می گذارم، كه قرآن و عترت من است.
زمانی كه به این دو چنگ زنید هرگز گمراه نمی شوید، این دو هرگز از هم جدا نمی شوند تا كه در حوض كوثر به من ملحق شوند».
6. به مردم راه حل مناسب داده كه اگر از عهد خود پشیمانید، بگذارید امام برگردد؛
7. آنها را به عنوان انسان متوجه عهد و وفای پیشین خود كرده است.
و اما برخورد دشمن با بریر چگونه بود:
1. تو زیاد سخن می گویی!
2. حسین باید تشنه بماند، چون قبل از او كسانی تشنه بودند!
3. خواست ما خواست ابن زیاد است!
4. نمی فهمیم كه تو چه می گویی!
5. دست آخر انسانهای بی منطق او را تیرباران می كنند؛ یعنی از زور در برابر منطق بهره می گیرند.
[1] مقتل الحسين مقرم، ص 284.
[2] افجزاء محمد هذا؟.
[3] اين نكته برير اشاره به بيان نبي اكرم است كه فرمود من از ميان شما مي روم اما دو چيز گرانمايه را به امانت مي نهم، آن قرآن و اهل بيت من است.
[4] مقتل الحسين مقرم، ص 285 و 286؛ نفس المهموم، ص 147.